♥თუშები♥

აგვისტოს ცხელი დღედგა თუშეთს ალმური სდიოდათ მოსაუბრე სახლებს, მწვანე ფერდობებს თოვლის ფიფქებად ცხვრები ეფინნენ ფარებად. ფარებს მცველად თუში მეცხვარე შტვენით, სიმღერით , სილაღით მხარზე თოფსაგზალ მოკიდებული ამხნევებს ქოფაკებს ტან შემართულებს რუხი მგლებივით მარადიულ ბრძოლისათვის შემზადებულებს. ისინიც ყეფენ და რბენენ ცხვრების გარშემო ამაყი მზერით. იქვე უდრეკი მზერით ხარ-ჯიხვი გადმოდგა მთაზე შეჰბღავლა ამცნო ბუნებას შვილი შენი ჯიუტი დაუდგომელი. დედავარ შენი მფარველი ბუნებამ ამცნო ახარა , თუშეთს კი მწვანე მანტია მოასხა წიწვნარის. ბებომ ხინკალი ადუღა პაპამ ყანწები დასცალა დალოცა ბუნება მცველი და მხსნელი თუშეთის. ფური ძროხების ეჟვნებმა ზარი დარეკეს უფლისა ამცნეს ქვეყა

ამ დედამიწის ზურგზე იშვიათად შეხვდებით ისეთ კეთილ და სიცოცხლით სავსე ხალხს, როგორც თუშები არიან. საუკუნეების მანძილზე, სოფლიდან სოფელში მიმავალ ვიწრო ბილიკებზე დააჭენებენ თუში მხედრები ცხენებს და ისეთი ჟინითა და გახელებით აკეთებენ ამას, ერთთავად სიკვდილ-სიცოცხლეს ეთამაშებიან, თითქოს უნდათ ამ ქარაფებზე ცხენის ჭენებით სიკვდილი დააშინონ. სიკვდილი ხომ სულ უკან დასდევს მათ, ხან - ზევით, ხან - აბობოქრებული ალაზნით და ხანაც - მომხდურის ტყვიით. თუშეთის ბუნება აქაურმა მთებმა ჩამოაყალიბა, სანთელივით ჩამოქნა, ჩამოხვეწა, აანთო და როგორც ხატისკარს ანთებული სანთელი ანათებს ბნელს, ისე თუშის ლაღი ხასიათი ანათებს და ამშვენებს ადამიანთა მოდგმას. ზაფხულობით თუშები ეძლევიან ლხინს. იხდიან დღეობებს;

ღმერთო, რა სამოთხე დამასიზმრე, მთებში მასთან ერთად დავდიოდი. ვიყავ უდიდესი, თანაც მცირე ქვეყნად აღარაფერს არ ვჩიოდი. სითბოს ნამქერები გაეწირა, ზეცა ლურჯად იყო დახატული, ტყემლის ყვავილები დამესიზმრა ქვებზე მოჩუხჩუხე ნაკადული. მერე ყვავილები მომელანდა ჭრელი, უთვალავი, არნახული, ჩანს რომ გაზაფხული მომენატრა - მთებში შემოსული გაზაფხული.

ზემო კახეთში, ალაზნის პირას, ჩემი სოფელი ალვანი ფეთქავს, მის ფართო მკერდზე თუშური ეშხით ახალ ცხოვრებით უმღერის ხე-ქვაც. ცხრა ქუჩა ამკობს ჩემს მყუდრო სოფელს, ვით ცხრა ნაწნავი ლამაზის ტანსა, წითელ ლოყებში მზე უღიტინებს კახურ ბაღებში ვაშლს და ატამსა. მზის ჩასვლის მხარეს ბახტრიონი დგას, შეხედავ, წუთით გაირინდები, და უცებ თვალწინ გაგიშრიალებს გაფრინდაულის ჩოხის კალთები. თუ გახვალ სოფლის აღმოსავლეთით, წინ შემოგვხდება ტახტის ბოგირი, სადაც ზეზვაის საღარა მერანს დაეგო მარად მიწის ლოგინი. გახედავ სამხრეთს, თვალი ვერ ძღება გომბორის მთების ზღაპრულ ფერებით და ფრთებმობმული, ამ ლამაზ კუთხეს, დედას შვილივით აედევნები. ჩრდილოეთიდან კავკასიონი უმზერს ჩემს სოფელს მწვანე თვალებით, სადაც