Але памяркоўны — не прыгнечаны, не занадта рахманы і цярплівы, не пакорлівы злу. А разважлівы. Можа хіба крыху запаволены. Памяркоўны — гэта і той, зь якім можна згаварыцца, г. зн. ‘дагавораздольны’, зусім станоўчая і карысная якасьць чалавека заходняй цывілізацыі.А яшчэ памеркавацца можа азначаць ‘падзяліцца з кімсьці’, а нават ‘паладзіць, памірыцца’:Пярастаньце сварыцца! Ніяк не памяркуюцца. Бо вазьму дубца, то памяркую вас. (Запісаў Фёдар Янкоўскі на Глушчыне).Такое вось міратворства — ня хочаш мірыцца, то прымусім дубцом. Якая ўжо тут пакора.Для пацьверджаньня відавочнага я зьвярнуўся да афіцыйнага нарматыўнага слоўніка. Але, на сваё вялікае зьдзіўленьне, асноўнага значэньня слова памяркоўны — ‘разважлівы, які спакойна разьлічвае’, а таксама іншых названых вышэй значэньняў там не знайшоў:памяркоўны ‘падатлівы; мяккі; добразычлівы’; ‘ня схільны да крайнасьцяў’.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы. Т. 3. 1979І ўсё. Можа таму маладзейшыя людзі, якія беларускую мову засвойвалі з кніг і мэдыя, а не з жывой гаворкі, ставяцца да памяркоўнасьці асьцярожна:— Чаму гэта пайшло, што беларусы памяркоўныя такія?
— Ну в книжках пишут, которые мы в школе читаем. Но вы же сами понимаете, что книги эти пишутся кем-то для того, чтобы у нас были какие-то мысли.Вось такая нам міні-лекцыя з мэдыяадукацыі. Відавочна, малады чалавек разумее памяркоўнасьць менавіта як пакорлівасьць і падатнасьць ды лічыць, што нас на такія паводзіны праграмуюць.Вернем слову значэньне, а сабе — годнасьцьВось жа калі з тэлевізара чуваць заклінаньне: вы памяркоўныя... памяркоўныя...— то гэта, хутчэй за ўсё, азначае — сядзіце ціха і не высоўвайцеся. Але беларуская памяркоўнасьць — гэта іншае. Мудры чалавек ведае, калі настае пара адстаяць сябе. І разважліва выбера для гэтага правільны момант и правільны спосаб.Ня трэба саромецца таго, што мы народ у цэлым памяркоўны. Але насьпела пара вярнуць слову памяркоўны яго першаснае годнае значэньне.
Вінцук ВячоркаНарадзіўся ў Берасьці ў 1961. Як мовазнаўца вывучаў мову выданьняў Заходняй Беларусі міжваеннага часу, ініцыяваў сучаснае ўпарадкаваньне беларускага клясычнага правапісу, укладаў беларускія праграмы і чытанкі для дашкольных установаў. Актыўны ўдзельнік нацыянальнага руху, пачынаючы з "Майстроўні" і "Талакі" 1980-х. Аўтар і ўкладальнік навукова-папулярных тэкстаў і кніг, у тым ліку пра нацыянальную сымболіку.
Присоединяйтесь к ОК, чтобы подписаться на группу и комментировать публикации.
Нет комментариев