В статье Петра Кролля «Wykorzystanie husarii koronnej na ukrainnym obszarze działań wojennych w latach 1648–1667» автор пишет о боевом применении гусарии на украинском театре военных действиях в 1648-1667 годах. Первые годы этого периода — это Хмельниччина (война с казаками и поддерживавшим их Крымским ханством). А с 1654 года Крым становится союзником Польши и две страны вместе воюют против русских и казаков.
К сожалению, в статье Кролля сильный перекос именно в пользу периода русско-польской войны 1654-1667 годов, сражения этой войны он разбирают подробнее. Автор полагает, что в годы Хмельниччины польская «jazda miała okazje mierzyć się z przeciwnikiem, a husaria do przełamujących szarż». Правда, из пяти приведенных им примеров битв времен Хмельниччины (Желтые Воды, Корсунь, Пилявцы, Зборов, Берестечко, Батог) поляки победили лишь в одной, а сокрушающая атака гусар имела место разве что в одном из эпизодов Берестечко, да и то не оказавшем существенного влияния на ход сражения (правда, потом было еще и отступление казацкого табора под давлением польских войск на третий день битвы, но не встречал аргументов, что это именно заслуга гусар).
Многое поменялось после начала войны с Россией и заключения союза с Крымским ханством в 1654 году. Кролль пишет, что польская армия предпочитала кавалерийский натиск, в то время как армия с контингентами западноевропейского образца (русские) и казацкая пехота сражались преимущественно под прикрытием укреплений (кроме тех случаев, когда они имели подавляющий численный перевес).
Складывается впечатление, что тут и крымский фактор сыграл свою роль. Та сторона, что имела на своей стороне крымских татар, свободно чувствовала себя на театре военных действий, а противник, наоборот, держался скованно и осторожно. В годы Хмельниччины хозяевами пространства были поляки (если не было татар) и татары с казаками (если аскеры прибывали на театр боевых действий). Позднее вместе с крымцами поляки сохраняли инициативу в противостоянии с русскими и казаками под Охматовым и Чудновым.
Длинная цитата: «Lata 1654–1665 to okres zmagań z wojskami kozacko-moskiewskimi, czyli połączenie wojsk walczących w stylu zachodnioeuropejskim z siłą ogniową kozackiej piechoty. Sojusznicy, zdając sobie sprawę, że nie będą w stanie przeciwstawić się w otwartym polu jeździe polskiej, unikali bitew. Poza przypadkami, kiedy ich przewaga była bezapelacyjna i pozwalała mieć nadzieję na zwycięstwo (Gródek). Kampanie ochmatowska i cudnowska miały te same cechy charakterystyczne – walka z wykorzystaniem obozu lub w umocnionym taborze (najczęściej odwrót bądź próba przebicia się). W tych starciach odznaczała się husaria, atakując zarówno oddziały osłonowe, jak i szyk wozów (próba wybicia obrońców za pomocą kopii – atak bezpośrednio na obrońców lub podważenia wozów i ich przewrócenia). To, co jest jeszcze charakterystyczne dla poczynań na ukraińskim obszarze działań w dobie panowania Jana Kazimierza, to maksymalne wykorzystanie nielicznej, na tle innych rodzajów jazdy, husarii. Kampanie ochmatowska czy cudnowska to działania zbrojne, w których uczestniczyło po pięć chorągwi skrzydlatych jeźdźców, a mimo to nawet pojedyncze jednostki, wsparte przez chorągwie pancerne, rozbijały szyk wrogich oddziałów, a nawet potrafiły z powodzeniem atakować tabor. Wszystko to było wynikiem wysokiego morale, wyszkolenia, ale przede wszystkim uzbrojenia. Kopia i zbroja dały husarii przewagę w starciu nie tylko z lekko zbrojnymi jednostkami tatarskimi i kozackimi, ale także z podobnie uzbrojonymi pułkami rajtarii moskiewskiej 52 . W tym ostatnim przypadku przewagę zapewniała kopia, stąd takie zainteresowanie wywiadu carskiego stanem uzbrojenia husarii na początku wyprawy zadnieprzańskiej 53 ».
См. Kroll P. Wykorzystanie husarii koronnej na ukrainnym obszarze działań wojennych w latach 1648–1667 // W boju i na paradzie: husaria Rzeczypospolitej w XVI-XVII w. Warszawa: Arx Regia – Wydawnictwo Zamku Królewskiego w Warszawie, 2020. С. 129-150. С. 145.
Нет комментариев