Предыдущая публикация
ПРА ВЁСКУ.
ГРЫНКІ.
У нашай прыгожай Беларусі звыш 22 тысяч сельскіх населеных пунктаў.
Сёння мы ў вёсцы Грынкі Свіслацкага раёну Гродзенскай вобласці.
Першы ўспамін аб вёсцы ў летапісі – 15 чэрвеня 1578 года, узрост, скажам , паважаны. У час валодання вёскай графам Вінцентам Тышкевічам яна была адной з найвялікшых паляўнічых гаспадарак, бо месцілася ў прыгожых мясцінах сярод велічнай Белавежскай пушчы. Тут у вальерах трымалі шмат сабак, каб вяльможныя асобы маглі з імі паляваць. У 1894 годзе сюды на паляванне прыязжаў Аляксанд III з наследнікам і вялікімі князамі.
У вёсцы ў 1880 годзе некалькі дзён гасціў знакаміты польскі пісьменнік, лаурэат Нобелеўскай прэміі Генрых Сянкевіч.
А падчас Першай міравой вайны сяляне пачалі массава з’язджаць з наседжаных мясцін у пошуках лепшай долі. Ехалі ў Расію, дзе прымалі ўдзел ў Кастрычніцкай рэвалюцыі і Грамадзянскай вайне.
18 сакавіка 1921 года па Парыжскаму мірнаму дагавору Заходняя Беларусь адыходзіць да Польшы, а ў яе складзе і Грынкі.
У 1860 годзе ў вёсцы Вялікія Грынкі была адкрыта царкоўна-прыходская школа, а амаль што праз трыдцаць гадоў – Вяліка-Грынкаўскае народнае вучылішча. У ім вычыліся 65 хлопчыкаў і 7 дзяучынак . Першым кіраўніком і настаўнікам быў Кандрат Супрын.
З 1921 года ў Вільні ствараецца “ Таварыства беларускай школы “, сваёй дзейнасцю імкнулася развіваць беларускую культуру. Гурток гэтага таварыства быў створаны ў Грынках і вельмі актыўна працаваў. Яго стваральнік – Андрэй Мікалаевіч Трахімік. Гурток вёў асветніцкую працу сярод мясцовага насельніцтва, рыхтавалі і ставілі п’есы на беларускай мове - “ Паўлінка “, “ Прымакі “, “ Раскіданае гняздо “, спявалі беларускія песні. Актывістамі былі Соф’я Аляксандраўна Трахімік, Андрэй Мікалаевіч Трахімік, Анатоль Макаравіч Сахарчук, Вера Казіміраўна Сахарчук, Іосіф Івановіч Пічкоўскі, Надзея Васільеўна Акудовіч. Сакратар таварыства беларускай школы Рыгор Рыгоравіч Шырма пабываў ў Грынках, дзе проста быў зачараваны спевамі тутэйшых дзяўчат і запісаў тут шмат песен. У гэты час пачынае свой шлях славуты грынкаўскі хор, якім кіраваў настаўнік школы Анатоль Макаравіч Сахарчук. На жаль, у 1937 годзе таварыства спыняе сваю працу па загаду польскіх улад. І тут пачынае дзенічаць асветніцкая арганізацыя “ Грамада “. Быў створаны свой гімн, якім пачыналіся і заканчываліся сходкі яго удзельнікаў.
З 1939 года – Грынкі ў складзе Беларускай ССР. З самых першых дзён вайны вёска была пад нямецка-фашысцкімі захопнікамі. 46 мясцовых жыхароў загінулі на фронце, 36 забіты падчас акупацыі. І зараз тут ёсць два помнікі, якія напамінаюць аб падзеях падчас Вялікай Айчынай вайны. Гэта знакавыя месцы для вяскоўцаў. Не абыйшла вёску і вайна ў Афганістане. Пяцёра маладых юнакоў ваявалі ў гарачых кропках, а Віктар Лобач так і не вярнуўся жывым дамоў.
Сёння ў вёсцы, як і належыць, працуе крама, ФАП, пошта, школа і шыкоўны Дом культуры. Але, бадай, росквіт вёскі прыпаў на 70-80 гады, калі калгас Кастуся Каліноўскага быў перадывым па ўсім пазыцыям і нават атрымоўваў перамогі ва Усесаюзных спаборніцтвах. Тут будаваліся дамы для калгаснікаў, новая школа, ФАП, крама. З 2012 года вёска атрымоўвае статус аграгарадка .
Колькім жа хлопцам і дзяўчатам дара добры шлях гэта ўтульная працавітая вёсачка ! Сярод іх інжынеры, калгаснікі, медыкі, вучоныя, настаўнікі…
А хто і зараз жыве ў вёсцы – наталяюцца яе спакоем і простым сялянскім жыццём.
Віруе культурнае жыццё ў мясцовым Доме культуры, якім больш 30 гадоў кіруе марыя мікалаеўна Самалевіч. Шмат свят, сустрэч, фестываляў, выставак праводзіцца у клубнай установе, працуе 6 клубных фарміраванняў.
Бадай, самым актыўным і цікавым аб’яднанем клубнай установы з’яўляецца фальклорны калектыў “ Спадчына “. Яго удзельнікам – даўно ужо нават за 60, але ўсе яны маладыя, рухавыя і актыўныя.
Калектыў нарадзіўся ў снежні 2005 года і амаль 20 гадоў яго ўдзельнікі зберагаюць нашу песенную спадчыну.
І сапраўды, здаецца ўчора кожнаму з іх патэлефанавала Людміла Георгіеўна Лукша, былы дырэктар Дома культуры з прапановай сабрацца, каб пагаманіць ды песні паспяваць.
Адгукнуліся актыўна, бо у кожнага з гэтых прыгожых вясковых кабет ужо быў вопыт сцэны, а ў памяці мерапрыемствы, рэпетыцыі , канцэрты… І паліліся песні !
Як гэта хвалюе — кожны выхад на сцэну. Кожны раз — усплеск эмоцый: загараюцца вочы, сэрца тахтае ў такт мелодыі, чырванеюць шчокі… А перад табой — вочы гледачоў. Яны таксама загараюцца — ад песні да песні. А песні ўжо лунаюць, нібыта птушкі, над усёю залаю, сарэчна яднаюць і артыстаў і гледачоў… І завяршаецца ўся гэта чароўная дзея — апладысментамі…
Амаль 20 гадоў — гэта ўсё ж такі добры кавалак жыцця ! А ва ўдзельнікаў калектыву ён сатканы з любові да роднай песні, да нашай беларускай, да той, якую любілі матулі і татулі. Бацькі амаль ўсіх вызначаліся добрымі галасамі, музычныя інструменты — гармонь, скрыпка — былі на пачэсным месцы ў хатах. Часам на вяселлях і радзінах спявалі цэлымі семьямі. Таму і рэпертуар слыннага калектыву складаюць у першую чаргу такія песні, ад якіх быў у захапленні вядомы фалькларыст Рыгор Шырма. Ён, як зачараваны, слухаў пгаласы грынкоўскіх дзяўчат падчас вандроўкі па Свіслаччыне ў 1936 годзе. Вось адкуль карані, вось адкуль гэта любоў і пясчота . ...» Зялёны лісце, белы каштаны «, « Пасажу каліну у полі», « Як у вішнёвым у садочку», « Ты чырвоная каліна « і шмат-шмат іншых — слухаеш і замірае сэрца, а перад вачыма — гісторыя жыцця, якую перадаюць словы і мелодыя. Якая ж паэтычная тут зямля ! Узрасціла такія таленты, як Янку Насута, Івана Ламашкевіча, Сяргея Лукша. Усе яны ў плённай садружнасці з калектывам, з клубнай установай, а песні на іх творы сталі сапраўднымі гімнамі роднаму краю.
Канцэртаў — не пералічыць: для сваіх вясковых гледачоў, амаль ва ўсіх клубных установах раёну, для жыхароў Ваўкавыскага, Шчучынскага, Зэльвенскага раёнаў, на абласным фестывале ветэранскіх калектываў « Не старэюць душой ветэраны « у горадзе Ваўкавыску. Ва усіх клубных святах і мерапрыемствах — яны першыя, бо , як спяваюць дзяўчаты , « сядзець дома надаела, вечна штосьці прыбіраць «. Іх выступленні заўсёды з’яўляюцца «рызыначкай» у цікавых клубных праектах -ці гэта кулінарны парад « У кожну хату — Смачна есці !», ці свята « Грынкі зьіраюць сяброў « з вядомымі 440 бутэрбродамі з сала з шакаладам, ці паэтычны праект « Песняй і вершам мы вёску ўслаўляем «. А колькі запалу было ў дзяўчат падчас ажыццяўлення інтэрактыўнай выставы « Мода з камода «…Трапілі нават на рэспубліканскае тэлебачанне !
Ролік “ Я хачу гэта убачыць “
Усё ўдзельніцы калектыву вельмі розныя па характару, па адносінах да жыцця, па сваіх творчых магчымасцях, але іх яднае адно адданасць: адданасць і калектыву, да якога прыраслі і душой і каранямі, і адданасць нашай беларускай культуры. Клубная установа для іх — другі дом. Раіса Іосіфаўна Сухоцкая заўсёды прынясе нейкія смачныя стравы з новых рэцэптаў, каб выпіць кубачак гарбаты у перапынку.. Лідзія Канстанцінаўна Трахімік мае цудоўны першы голас і разам з Марыяй Максімаўнай Казлоўскай не толькі вакалісткі, але і такія артысткі у музыкальных замалёўках! Толькі дзіву даешся. Ганну Пятроўну Лукашэвіч называюць « сцэнарыстам «, бо яна вельмі трапна і цікава у сваіх творчых замалёўках паказвае наша жыццё.Алена Грыгореўна Пічкоўская — адзіны чалавек, якому давяраюцца мужчынскія ролі. Ніна Іванаўна Дзідзенка вельмі любіць паэзію, і калі паміж песнямі трэба зрабіць перапынак, яна заварожвае залу паэтычным словам. Алена Іванаўна Варабей заўсёды патрымае кожнага сваёй развагай і цеплынёй.А Кацярыне Фёдараўне Чурак так пасуе і песня, і гумарэска, і вершы, А кіруе калектывам творчы і апантаны чалавек Святлана Віктараўна Гінч, якой пад сілу што песні спяваць, што музычную інсцініроўку паставіць, што пашыць шыкоўны касцюм.
На жаль, без страт у жыцці не бывае. Даўно няма з намі першай удзельніцы Яўгеніі Паўлаўны Барэль. Сваім бархацістым голасам яна была ўпрыгожваннем калектыву. Заўсёды адказна ставілася да рэпетыцый, да выступленняў, да рэпертуару. Яе слова было важкім і справядлівым ! Страціў калектыў і Марыю Мікалаеўну Акудовіч, сардэчнага і цёплага чалавека, а потым не стала і і Лідмілы Паўлаўны Трахімік, голас якой зачароўваў і надоўга заставаўся ў сэрцы. Хтосьці з’ехаў з вёскі, іншыя пакінулі калектыў па сяменых абставінах, але гады, праведзеныя разам, засталіся ў памяці назаўсёды !
На жаль, зусім нядаўна вёска страціла свайго земляка, любага паэта Івана канстанцінавіча Ламашкевіча, паэзія якога так цесна уплялася у культурнае жыццё вёскі . Гэта яго вершы сталі вясковым гімнам, які часта гучыць на розных меапрыемствах.
А гэта вершы Сяргея Лукшы , якога таксама няма з намі, а вершы гучаць.
На самым ускрайку пушчанскага краю
Дзе матчына песня над небам лунае
Тут пах верасоў, садоў нашых квецен
Тут край прыгажосці, кахання і песень.
Прыязжайце у цудоўную вёску Грынкі, каб наталіцца прыгожымі мілагучнымі народнымі песнямі ад фальклорнага калектыву “ Спадчына “, разгуляцца з удзельнікамі народнага тэатра-студыі гульні “ Карагод “ і паспрабаваць смачных страў ад вясковых гаспадынь. Словам, сустрэнуць тут і чаркай , і скваркай, і добрай песняй.
Дзякуй за лайкі і каментарыі. Падпісвайцеся на канал! Дзяліцеся відыя з сябрамі ! https://www.youtube.com/watch?v=_WKWe7iBtvs&t=43s
Следующая публикация
Нет комментариев