Предыдущая публикация
ДАЧКА ПАЛІТРУКА
Вялікую Айчынную вайну Ларыса ЗАЛУЖНАЯ (на здымку) сустрэла сямігадовай дзяўчынкай. Іх сям’я жыла ў цэнтры Мінска, на вуліцы Чырвонаармейскай. Бацька быў партыйным работнікам. Пасля адной з першых масіраваных бамбёжак сталіцы ад іх дома засталіся толькі руіны. Бацька паспеў яшчэ адправіць сям’ю (жонку, трое дзяцей і бабулю Фядору) да родзічаў у вёску Блонь Пухавіцкага раёна. Больш яго і не бачылі. Праз некалькі гадоў атрымалі афіцыйнае паведамленне аб тым, што палітрук Залужны прапаў без звестак...
Чатыры гады сям’я правяла ў пастаянных хваляваннях. У памяці дзяўчынкі засталіся роспачныя пошукі маці, бабулі, даху над галавой, хоць якога-небудзь харчавання. Дом родзічаў у Блоні неўзабаве давялося пакінуць, бо было апасенне, што паліцэйскія даведаюцца аб пражыванні сям’і камуніста, і тады ўсім не здабраваць.
— Пасяліліся мы ў будынку пустуючага магазіна, — расказвае Ларыса Паўлаўна. — Голыя сцены. Сталі дапамагаць аднавяскоўцы. Хтосьці перадаў стары жалезны ложак (ён, дарэчы, як рэліквія-напамінак пра той нялёгкі час, і сёння стаіць у маёй хаце), хто — што-небудзь з адзення, посуду, іншых прадметаў дамашняга ўжытку, ежы. Дзяліліся апошнім, бо самі жылі ў нястачы.
Пасля вярнуліся ў Мінск, да родзічаў бацькі. А там яшчэ больш небяспекі. У вёсцы Сыманчыцы жыла сястра бабулі Фядоры Зіна, яе муж прыехаў на кані і перавёз сям’ю да сябе. Але і тут паліцаі сталі разнюхваць хто і адкуль прыехаў. Давялося, як тым цыганам, часта мяняць дах над галавой. Пэўны час жылі ў суседзяў Букаў. Пасля таго, як памерла адна бабуля, занялі яе старую пустуючую хату. Прыгадвае Ларыса, як дзеці спалі на … катуху з бульбай, што застаўся ў спадчыну ад былой гаспадыні. Насцілалі зверху салому і спалі…
Пасля вызвалення Беларусі ад фашысцкіх захопнікаў сям’і Залужных выдзелілі пенсію з прычыны страты кармільца. А яшчэ – бясплатна атрымалі лес для будаўніцтва дома. Так жанчыны з дапамогай тых нямногіх мужчын, што вярнуліся з фронту, зляпілі хаціну памерам пяць на шэсць метраў, пазней прыбудавалі кухню. Аднак лёс працягваў пасылаць ім чарговыя выпрабаванні. Ва ўзросце 63 гадоў памерла бабуля Фядора, у 62 гады – маці. Зусім невясёлым было дзяцінства, юнацтва Ларысы, яе сястры Ірыны, брата Аляксандра.
Пасля школы Ларыса паступіла ў Мінскае медвучылішча. Магчыма, і засталася б на работу ў сталіцы, але пазнаёмілася з сыманчыцкім хлопцам Мікалаем Пяткевічам. Мужчынскія рукі (а працаваў ён у сталярным цэху ў Закрэўшчыне) вельмі спатрэбіліся пры далейшым абуладкаванні дома, наладжванні паўнацэннага сямейнага жыцця. А пабраліся маладыя людзі шлюбам у 1955 годзе. Ларыса Паўлаўна ўладкавалася на работу ў цэнтральную раённую бальніцу, дзе 48 (!) гадоў адпрацавала медыцынскай сястрой. Апошнія 25, улічваючы і дзесяць гадоў пасля выхаду на заслужаны адпачынак, — у хірургічным кабінеце стаматалагічнага аддзялення.
Цяпер жанчыне ідзе дзявяты дзясятак гадоў. З вышыні такога ўзросту многія перыпетыі яе ня-простага лёсу крыху згладзіліся, асэнсоўваюцца цяпер па-новаму. Дзесяць гадоў жыве Ларыса Паўлаўна адна. Часта наведваюць яе дачка Людміла з Узды і сын Аляксандр з Мінска, таксама пенсіянеры ўжо. Рада кожнай сустрэчы з унукамі Пашам, Ірынай. Дачка прыедзе, нагатуе ежы, памые-прыбярэ ў доме. І сама жанчына яшчэ паціху тупае, выконвае няхітрую дамашнюю работу. Наведвае яе дом сацыяльны работнік, наносіць дроў, вады, з магазіна з райцэнтра тое-сёе прывязе (вясковую краму ў Сыманчыцах закрылі, цяпер прыязджае сюды аўталаўка райспажыўтаварыства).
Разважлівая, памяркоўная, сціплая, працавітая, Ларыса Паўлаўна поўнасцю адпавядае намаляванаму ў маім уяўленні вобразу сучаснай беларускай жанчыны, на лёс якой выпала нямала выпрабаванняў. Яны сёння і складаюць большасць насельніцтва сучаснай вёскі. У тых жа Сыманчыцах такім вось чынам дажываюць свой век (маюць за плячамі па 75 і больш гадоў) Людміла Пятроўна Асмалоўская, Марыя Антонаўна Ціхановіч, Марыя Уладзіміраўна Вішнеўская, Ніна Ануфрыеўна Гулак, Ніна Іосіфаўна Пяткевіч, Галіна Міхайлаўна Бука, Ларыса Радзівонаўна Рудзькова, Валянціна Махнач…
Віктар САБАЛЕЎСКІ,
Сяргей ШАРАЙ (фота)
Следующая публикация
Комментарии 2