(хаётли хикоя) 1-қисм.
Гр: 🔥Ҳикоя ва қиссалар 🔥
Мухаббат качон нафратга айланади?
Чимилдикда ичилган касамлар качон бу кадар осон унутилади? Бир умрлик уйига мехр куйган аёл нега иссик жойи-ни тарк этади?
Аёллик иродаси, хаёси, фарзандла-рига узининг борлигини багишлаши ха-кикий узбек аёлининг мисолида хикоя килинади...
БАХТ ИЗЛАБ...1 КИСМ.
....Шуъла унинг рупарасида порлаб ту-рарди. Кузлари камашиб кетди. Юраги тушуниксиз бир хаяжонга тулди. Мана, у бир умр кутган, бир кун дуч келишига умид килган шуъла. Нихоят, уни учрат-ди, энди асло куйиб юбормайди. У кул-ларини шуъла томон чузди, вужуди ёкимли хисдан яйради, кузлари уз-узи-дан юмилиб кетди. Кузини очганида эса...шуъла ундан узоклаб борарди. У бир умр кутиб, эндигина эришган бахт-идан айро тушгиси келмади. Шуълани-нг ортидан югурди. У югургани сайин шуъла шунчалик узоклашар, баландла-рди. У югурди, аммо оёклари узига буй-сунмас, гуё бир жойда котиб колгандек эди. Шуъла эса узоклаша-узоклаша куздан гойиб булди. "Йук, йук, кетма!" деди алам билан. Овози бугзида котиб колгандек эди гуё...
- Йу-ук, кетма!-уз овозидан чучиб уйго-
ниб кетди. Аъзои баданини тер босган, негадир титрарди. Деворда бир маром-
да чик-чиклаётган соатга каради: мил-
лар тунги иккини курсатарди. Тун яр-
мидан оккан булишига карамай, эри ха-мон кайтмабди. Ёнида пишиллаб ухлаб ётган кизи билан углининг устидаги курпани тугрилаб куйди. Дераза парда-сидан муралаб каради. Тун коронгиси-да хеч нарса куринмайди. Шу пайтда эри каёкларда юрибди экан? Кейинги пайтларда ярим кечаси уйга кайтишла-ри купайди. Сабабини сураса "ишларим куп, сизларни хеч кимдан кам килмай бокиш учун уйкудан хам кечаман, сен - укимаган бир аёл буни каердан хам ту-шунардинг", дейди. Бу гапдан Гулшири-ннинг юраги эзилади. Йук, эри уни уки-маганини юзига солгани учун эмас, хар кадамда "сизларни бокяпман" деб таъ-на килавергани учун юраги эзилавера-ди. Ахир, оилани бокиш эркакнинг бур-чи эмасми? Колаверса, ризкнии берад-иган Аллох-ку! Гулширин хурсинди. Их-тиёри узида булганида у хам укимасм-иди? Мактабда энг аълочи эди, коллеж-даям энг олд талабалардан бири булди
Укитувчилар унинг билимига, интили-шига тан беришарди.
"Укиб, олий маълумот олсанг, албатта бирор корхонада рахбар буласан. Сен-да етакчилик кобилияти бор", дейишар-ди. Коллежни битирадиган йили уни су-раб совчилар кела бошлашди. Дадаси унинг бахтини куришни истарди. Хоти-ни вафот этганидан буён Гулшириннинг астойдил кулганини кургани йук. Она-сининг улимидан сунг кизнинг кузлари-да бир мунг котиб колди. Онаси Гулши-ринни бошкача яхши курарди, кенжа фарзанд булгани учунми, мехри булак-ча эди. Гулширин катта булганида хам онаси билан ётарди. Она кизи ухлаб колганидан кейингина узининг ётогига утарди. "Кизингни бунча узингга ургат-ма, эрта бир кун бировнинг хонадонига борса, сенсиз кандай куникади? Узинг хам кизингсиз кийналиб коласан", дер-ди бувиси. Онаси кулиб, "согинсам, ке-лин булиб тушган уйига бориб, дарво-засидан муралаб, кизимни куриб кела-ман" дерди. Бувиси бир нимани кунгли сезган эканми ушанда, онасининг ули-мидан кейин Гулширин уз кобигига ура-либ олиб, хеч ким билан гаплашмай куйди. Тиззасини кучоклаганча уззукун бир нуктага тикилиб утирар, хонасига хеч кимни киргизмасди. Хатто саксон ёшли бувисининг таваллолари хам кор килмади. "Бу ахволда набирамдан хам айрилиб коламан. Онасининг куйиги ет-масмиди", деб зорилларди бувиси. Вакт хар дардга даво деганлари рост экан. Гулширин аста-секин узига кела бошл-ади. Аммо у энди аввалгидек шух ва кувнок, бир гапириб, ун куладиган Гул-ширин эмас эди. Мехрибонининг улими уни улгайтириб куйганди. Илгари иста-ганича эркалик кила оладиган киз учун энди укишдан бошка максади колмади. Кандай килиб булмасин, коллежни би-тириб, укишга кириши керак. Буни она-си учун хам килиши керак. Онаси хар кеч Гулшириннинг сочини силаб, "Насиб булса, катта укишга кириб укийсан.
Мен узим укий олмадим, мен эришол-маган орзуларга сен эришгин, кизим..." дерди.
Онаси орзу килган кунларни куриш Гулширинга хам насиб этмади. Коллеж-нинг охирги курсида укиб юрганида со-
вчилар эшикни бузгудек булиб устма-уст келаверишди. Айникса, Зохид ака-сининг совчилари кайта-кайта келаве-ришди. Отасига куёв томон маъкул келди. Куёвликка номзод йигит тижор-ат билан шугулланаркан. Ота кизининг фикрини билмокчи булди. Аммо кайси киз отаси билан бу мавзуда гаплашиб-дики, Гулширин гапира олсин. Онасини-нг вафотидан сунг икки йил утар-утмас уларнинг хонадонига келган угай она - ёшгина жувон кизнинг кунглига кул со-либ курган булди.
- Мен хали турмушга чикмокчи эмас-ман, укишга кирмокчиман, - деди угай онаси гапларини отасига етказишидан умидвор булиб. - Дадамга айтинг, мени узатмасинлар.
- Кайси киз укиб, шахар олиб берибди-ки, энди сен олиб берардинг, - истехзо-ли кулди угай она.-Бир укиган аёл мен-манми? Мана, утирибман-ку, дадангни-нг кош-ковогига караб. Киз боланинг бахти оиласида. Хозирги аклим сендай пайтимда булганидайди, уйлаб утир-май биринчи совчи юборган йигитга те-гиб кетган булардим.
- Опа, шундай булса хам дадамга айти-нг, укишга кирмокчи экан, денг. Хеч кур
са, шу йил уриниб курай, укишга кира олмасам, кейин ихтиёр узларида.
"Опача", яъни угай она кошларини чи-мириб, истар-истамас "Майли, айтаман" деб чикиб кетди. Дадаси бу жувон би-
лан онасининг улимидан олдин хам уч-рашиб туришини Гулширин якинда эши-тди. Ушандан буён бу жувонни ёмон ку-риб колган, аммо буни билдирмайди. Дадаси бир марта кизариб-бузариб "Энди Мавлуда опангни ойи деб чакир" деди. Гулширин "хуп" дедию, аммо бе-гона ёлни "ойи" деб чакиролмади. Тили бормади. Бу жувонни "ойи" деб чакирса, онасининг рухига хиёнат килаётгандай булди. Угай онаси билан булган уша сухбатдан кейин дадаси туйга тайёрга-рликни бошлаб юборди. Гулширин нима булаётганини англаб етмасидан уни Зохид акасига унаштириб куйишди, куп утмай фотиха туйини хам утказишди. Киз хайратда эди: нахотки дадаси уни-
нг биргина илтимосини хам ерда кол-дирган булса?! Ахир, коллежни битири-
шига атиги уч ойгина колганди. Укишга топширса, балки кириб кетарди. Нахот-ки дадаси уни шу илинжидан хам мах-рум килса?
Тасодифан угай онасининг телефонда-
ги сухбатини эшитиб колиб, гап нимада эканини тушунди. Уша куни битирув имтихонларини топширадиган кун эди.
Имтихонга кечикмай деб шошиб чиккан Гулширин куча бошига етганида бугун имтихон топширадиган фанидан ёзган конспект дафтарини уйда колдиргани ёдига тушди. Кул телефонидан угай онасига кунгирок килиб, дафтарни дарвоза олдига олиб чикишини сурамо-кчи булди. Аммо кайта-кайта ракам терса-да, хеч ким жавоб бермади, гушакдан телефон банд экани хакида-ги овоз келди. Хойнахой, Мавлуда уйда хеч ким йуклигидан фойдаланиб, теле-фонда ким биландир гаплашаётган булса керак.
Уйлаганидай булиб чикди. Мавлуда хатто дарвозага илгак хам осмаган экан. Дахлизда турган телефонда у ким биландир берилиб гаплашарди. Шунинг учун хам Гулшириннинг ховли-га кайтиб кирганини сезмади. Ичкарига кириш учун дахлиз эшигига кул узатган киз угай онасининг овозини эшитдию, тош каби котди.
- Опажон, якинда бу уй-жойлар буткул узимники булади. Бунга эришиш учун озмунча кутдимми?! Аввал "Неча йил-дан буён сиз билан биргаман, сизни деб бошка эркакларни рад килдим. Лекин халиям бекадрман. Ижарада уйда яши-ринча учрашиб юриш жонимга тегди. Ё менга уй-жой килиб беринг, ёки бутун-лай жавобимни беринг", десам, "Сабр кил, хаммаси сен айтгандай булади. Сенга каттик богланиб колганман",дер-
ди. Худо кечирсину, хотини улганида ич-ичимдан бирам кувондим...Мана,
саройдек ховлининг бекасиман. Нак маликалардек яшайман. Мен шуни орзу килгандим. Булмаса, соколи селкиллаб колган отам тенги одамга тегармидим? Кариб куйилмаган чол мени севади, деб уйлайди. Узимни уни севадиган килиб курсатишга мажбурман. Вакти келиб бу уй-жойлар, эримнинг бир умр йиккан мол-дунёси меники булади. Факат бу бахтимга анави кичкина алвасти хала-кит бераётганди. Ундан кандай кутули-шни билмаётгандим, худонинг узи охи-мни эшитди. Совчилар "келин киламиз" деб туриб олишди. Отаси "мен гап сура-сам нокулай булади, сен кунглига кул солиб кур. Агар рози булмаса, мажбур-лаб узатмайман. Укиш нияти булса бу-ни хам айтсин. Биргина кизимни укити-шга карбим етади, деди. Мен хам номи-га кизидан сураган булдим. Кизи "да-дамга айтинг, мени узатмасинлар. Мен укимокчиман", деди. Хуп дедиму, ота-сига умуман бошка гап айтдим. Кизингиз "мен дадамга айтишга уяла-ман. Майли, шу йигитга розиман. Уки-ганимда нимаям узгарарди, - ундан ку-ра оила куриб, бахтимни топай", деб ай-тди, дедим. Отаси гапларимга лакка ишонди. Совчиларга розилик бериб юб-
орди. Тез орада туй. Нихоят, кизидан хам кутуладиган булдим. На отаси, на кизи асл гапдан хабардор. Отаси кизим узи рози булган деб уйлайди, кизи эса отам узатаяпти, деб уйлайди. Туйда бир раксга тушайки..Курганлар кизини-нг бахтидан кувониб раксга тушяпти, деб уйлашади. Аслида мен уша киздан кутулганимдан кувониб уйнайман.
Гулширин бу гапларни кандай эшитди, качон ва кай ахволда ховлидан чикиб кетганини узи хам билмайди. Узига келганида буткул бегона кучада кезиб юрар, вужуди калт-калт титрарди. Ха, у угай онасини ёктирмасди. Онасининг урнини эгаллагани учун, бир умр узи яшаган хонадонга мехр бериб, отасини-нг хар бир сузига индамайгина бош эгиб, буйсунган онасининг урнига бека-лик килгани учун ёктирмасди. Аммо юу аёлнинг бу кадар ёвузлигини хаёлига хам келтирмасди. Нахотки бировнинг улимидан хурсанд булиш мумкин? Ота ва кизни кандай килиб бир-бирига кар-ши куйиш мумкин? У хатто дадасини хам севмайди, унга факат уй-жойи, мол дунёси учун теккан. Энди билди, асли-да онасининг улимига хам шу аёл саба-бчи. Онасининг жанозасида бувиси ур-
ганиб-уртаниб йиглаганди:
"Дарди ичида колиб кетган болам-а! Хасрат шунчалар ичингни илма-тешик килиб юборганмиди, юрагинг зардобга тулиб кетган экан-да, болам..."
Ушанда Гулширин бувисининг нега бун-дай деб нола килганини тушунмаганди.
Онаси дадасининг хиёнатини билса-да, барини ичига ютиб, чидаган экан. Юзи кулиб турса-да, ич-ичидан адо булган экан.
Уша куни Гулширин кечгача бемаъно кезиниб юрди. Энди унга хеч нарсанинг фарки йук эди. Бугун имтихон топши-риш кераклиги хам ёдида йук эди. Йук, эсида эди, аммо унга бунинг кизиги колмаганди. Энди у такдирига тан бе-ради. Аёл киёфасидаги уша иблис би-
лан бир том остида яшаб, бир хаводан нафас олиб яшай олмайди. Такдири кушилган уша йигит билан оила куради, узини янги оиласига багишлайди. Факат мана шу ёсумандан кутулса булди.
Туй харакатлари тезлашиб кетди. Гул-ширин учун буларнинг бариси тушида булаётгандай эди. Дугоналари укишга кириш учун имтихон топширган кунда Гулширин хаёт имтихонини топширди уни ёр-ёрлар садоси остида янги хона-донига кузатишди. Дугоналари чекка-чеккада бир-бирлари билан пичирла-шиб, севги хакида сирлашганида хайр-он коларди. Китобдан бош кутармайди-ган киз севги-мухаббат деган туйгуни-нинг кучасидан утгани хам йук. Туйдан сунг у сирли бир одамга тушиб колган-дек хис киларди узини. Хаёти бир кун-да бу кадар узгариб кетиши хаёлига хам келмаганди. У энди сирли бир ду-нёга тушиб колганди. Бу сирли дунё унинг узок йиллардан буён нур курин-маган кузларига кувонч багишлади, калбини таърифлаб булмас ажиб туйг-уга тулдирди. Сенга умуман бегона булган одам бир кунда энг якин инсон-га айланса, унинг исмини эшитганинг захот юрак дукирлаб урса, ёнингда булса хам уни согинаверсанг, буни не деб атайдилар? Севги деганлари шуми? Агар мухаббат деганлари юракни шу кадар энтиктирадиган туйгу булса, Гул-ширин бу сирли салтанатнинг шахзода-си учун бир умр хизматкор булиб утиш-га хам рози. Икки дил бир-бирига тал-пиниб, юраклар учмокка шай кабутар-лардек потирлаб урса, бундан ортик бахт борми? Сохир туйгулар кувонч не-лигини унитиб куйган киз хаётига муна-ввар лахзалар олиб кирса, ойдин орзу-лар канотида уни осмону фалакка олиб чикса, шу эмасми энг гузал эртак?
Гулширин энди тушунди, севги деганда хаяжондан титраб кетган дугоналарини
У энди англади "Сиз ушаму?" деб хитоб килган Кумушбибининг холатини.
Гулширин севиб колди. Мухаббат ата-лмиш сирли туйгуни калбига солган Зохид акасига кунгил куйди. Туйгача угай онасидан нафратланган булса, энди ич-ичидан ундан миннатдор булар, аммо тан олгиси келмасди. Баъзан бу бахти узини хам чучитар, гуё ширин туш куряптию, уйгониб кетиб, узини бушликда куришдан куркарди. Бу бахт наза-рида шу кадар нафис эдики, биргина эхтиётсизлик уни чил-чил синдириб куйиши мумкин эди. У хатто уз севгисини тан олишдан хам куркарди.
- Ширин, мени севасанми? - деб сурарди суюклиси узун кечаларда, ой ёругида унинг юлдуздек чакнок кузларига термилиб. Гулширин уялиб, юзини севгилисининг багрига яширарди. Кандай килиб бу сузни тилга чикарсин? Агар бу суз ошкор айтилса, унинг бор сехри, охори йуколмайдими?
Мана, ушандан буён олти йил утибди. Шу йиллар давомида Гулшириннинг эрига нисбатан мухаббатни асло сусаймади. Аксинча, угли ва кизалоги унинг мухаббатини мустахкамлади. Зохид акаси эса...эри уни севадими-йукми, Гулширин аник билмайди.
Тугри, эндигина турмуш курган кезлари Зохид акаси уни еру кукка ишонмас, "сен хеч кимга ухшамайсан", деб куло-гига шивирларди. Кейинчалик...эрининг эхтирослари сунмиди, Гулширинга бир оз бефарк булиб колди. Балки бу шунчаки бир-бирига куникишдир. Аммо Гулширин бундан сира нолимайди. Унинг оиласи, якинлари бор. Бахтли булиши учун унга шунинг узи кифоя. Баъзан кайнонаси аччик-тизик гап айтмаса, бу уйда деярли жанжал булмайди. Гулши-рин хатто аразлашни хам нарса булмагандай ишини килаверади. Бир гал хатто кайнонаси телефонда кимгадир га-пираётганини эшитиб колди: "Тавба, ху-моримдан чикай деб шунча жанжал кузгашга харакат киламан, кани бир огиз гап кайтарса. Тиржайиб тураверди
Онаси тиржайиб тукканми буни..."
Йук, Гулширинда хам кунгил бор. Эри-нинг бепарволиги, кайнонасининг ноу-рин жеркишлари, овсинининг менсимай муомала килиши унинг кунглига огир ботади. Аммо буни сиртига чикармайди
Гулширин табиатан шундай. Норозили-гини ошкор айтолмайди. Айтганда хам нима кила оларди? Дардини ичига ютиб хамма нарсани енгади. Овсини каби унинг хам химоя киладиган онаси булганида, балки бошкача булармиди...
Хархолда, хаётидан нолимайди.
Машинанинг "ду-дут"лаган овози Гул-шириннинг хаёлларини тузгитиб юбор-ди. Жувон чакконлик билан урнидан туриб, ташкарига отилди. Шошганидан устига халатини киймаган экан, кузнинг совук шамоли этини жунжиктириб юборди. Дарвозани очди, эри машина-сини ховлига киргизди. Гулширин ма-шина эшигини очиб, хамон тушмай утирган эрига якинлашди.
- Ассалому алайкум, яхши келдингизми, дадаси?
Эри жавоб урнига "менга ёрдам бер" дегандек кулини у томон чузди. Гулширин урнидан туришга ёрдамлашди. Зо-хид бор огирлигини хотинининг устига ташлади...Эрининг култигидан суяб, ичкарига олиб кираётган Гулшириннинг димогига "гуп" этиб арок хиди урилди. Кунгли бехузур булиб кетди.
- Ичибсизми? - деди у ботинибгина.
- Ичдим. Нима, ёкмадими ичганим? - чайкалди Зохид.
- Ундай демадим-ку...
- Демадинг, лекин шундай демокчи булдинг, -эрининг кузлари сузилиб кетди. - Билсанг, сен учун, болалар учун ичаман. Сизларни хеч кимдан кам килмаслик учун...
"Яна уша гап..." Гулширин огир хурсинди. Унинг, болаларининг хеч кимдан кам яшамаслигига эрининг ичишининг кандай алокаси булиши мумкин...
Эрининг кийимларини алмаштиргунича Гулшириннинг булари булди. Куп ичганидан оёкда зурга турган Зохид тинмай чайкалар, гавдасини Гулшириннинг но-зиккина жуссасига ташлаб олганди. Жувон бир амаллаб эрини урнига ёткизди.
- Чой...бер...- гулдиради Зохид. Гулширин эрининг одатини яхши билади: ку-чадан уйга кириши билан бир пиёла ях-
на чой ичади. Овкат емаса емайдики, аммо чой ичиши шарт. Шунинг учун хам Гулширин эри учун алохида чойнакда чой дамлаб, олиб куяди. Зохид хурил-латиб чой ичди. Бирпасдан кейин хона-ни хуррак овози тутди. Эрининг кийим-ларини шифоньерга илиб куяётган Гул-шириннинг димогига костюмга урнашиб колган эркаклар атири ва арокнинг коришик иси билан яна бир нозик ифор урилди. "Аёллар атирининг хидими?" хаёлига келган фикрдан узи чучиб туш-ди, ёмон хаёлни дарров кувди: "Йуг-ей, аёллар атиримасдир...Зохид акам хам-корлари билан учрашувдан келяптилар.
Янги иш бошлаяпман, курасан, ишим юришиб кетса маликалардек яшайсан" деганди. Мен булсам аллакаердаги булмагур нарсаларни уйлаяпман".
Ётокхонага кирганида хонани арок хиди тутиб кетганди. "Кейинги пайтларда куп ичяптилар..."
Гулширин огир хурсиниб, урнига чузил-ди. Кун буйи тик оёкда у ёкдан бу ёкка юриб, чарчаган булса-да, кузига уйку келмади. Негадир хаёли бояги ифорга кетди. "Зохид акам битта-яримтаси би-лан...Йук, нималар деяпман? Агар бу гу-монимни Зохид акам эшитсалар хафа буладилар, "уйда утиравериб миянгга булмагур хаёллар келади" дейдилар. Гулширин ёмон хаёллардан чалгишга уринди: "Эрининг хар бир кадамини са-
наб юрадиган аёлларга ухшаб коляп-манми? Шу пайтгача Зохид акамнинг бирор шубхали харакатини сезмаганман. Мени, болаларини хеч нарсага зо-риктириб куймайди. Майда-чуйда гап-ларни айтмаса, оиламиз тинч. Бир аёл учун бундан ортик яна нима керак? Бахт деганлари шу эмасми?" Гулширин онасини эслади. Болалигида, узун кечаларда онаси уни багрига босиб, эртак айтиб берарди. Эртакнинг нихояси доим "улар узок ва бахтли хаёт кечириш-ибди" деган суз билан тугарди.
- Аяжон, бахт нима? - сурарди жажжи Гулширин.
- Катта булганингда биласан, - дерди онаси.
- Аяжон, мен хам бахтли буламанми? - коронги кечада хам Гулшириннинг кузларида чакнок нур куринарди. Сунг дарров узи жавоб берарди: - Мен эртакдаги маликадек бахтли булишни истай-ман.
- Йук, кизим, сенинг уз бахтинг булади. Бу дунёда хар бир инсоннинг уз бахти бор. Бахт минг, миллионлаб шуълада товланармиш. Факат инсон уз шуъласи-ни излаб топиши керак экан. Баъзи одамларнинг бахти ёнгинасида буларкан. Баъзилар эса узининг бахт шуъласини бир умр излар эмиш. Сен хам узингнинг бахтингни топасан, кизим. Факат бунга ишонишинг керак. Узингнинг бахт шуълангни албатта топасан, бу шуъла умр йулингри ёритиб туради.
Гулширин онасининг аллаловчи сокин овози остида ухлаб колганини узи хам билмасди. Хозир хам онасининг мехрибон, майин кулларини, бошка хеч кимникига ухшамайдиган овозини согинганини хис килиб, чукур хурсинди. Онасининг сиймосини эслаш учун кузини юм-ди. Кузлари качон илинганини сезмай колди. Туш курибди. Тушида бехисоб шуълалар ичида эмиш. Уларнинг баъзилари жудаям ёркин нур сочармиш, баъзилари эса хира тортиб колган эмиш. Гулширин сон-саноги йук бу шуълалар ичида узининг бахт шуъласини излармиш. Излай-излай энди топдим деган-да, шуъла ундан узоклашармиш. Гулширин эса тинмай унинг изидан югурармиш...
Присоединяйтесь к ОК, чтобы подписаться на группу и комментировать публикации.
Комментарии 14
УЗИ УЗБЕК КЕЛИНИНИ ОЖИЗ ТОМОНИ БУЛСА,ТИЛИНИ КИСИБ,КУЛ КИЛИБ ОЛАДИДЕ...АФСУС..